De meeste mensen hebben gewoontes waar ze niet mee stoppen, ondanks dat ze weten dat het niet goed voor ze is. Hoe komt dat?
Wij worden gestuurd door beloning en onaangenaamheid. Normaal gesproken geven slechte gewoontes, zoals teveel eten of op de bank blijven zitten, ons direct een beloning. Dit moedigt ons aan om dat gedrag voort te zetten. Stoppen met een gewoonte kan ervaren worden als uit je comfort zone stappen, dat zorgt voor onaangenaamheid. Daarom hebben we de neiging verandering te vermijden.
Waarom is het zo moeilijk om afscheid te nemen van slechte gewoontes?
Vanwege het bovenstaande. We hebben vandaag de dag nog steeds dezelfde hersenen als 40.000 jaar geleden – de dingen waardoor we toen overleefd hebben zijn in de moderne wereld niet altijd meer even goed voor ons.
Kun je dit gedrag verklaren: een nieuwe activiteit (zoals sporten) voelt in het begin makkelijk en leuk, maar na een tijdje verdwijnt het enthousiasme en zorgt de kleinste tegenslag ervoor dat we de handdoek in de ring gooien. Hoe komt dat?
We zijn geprogrammeerd om nieuwigheid leuk te vinden, omdat “nieuw” belangrijke informatie draagt. Wanneer het nieuwtje eraf is, beschouwen we het niet meer als belangrijk. We hebben dan nieuwe strategieën nodig om gemotiveerd te blijven. Het stellen van doelen op de lange termijn vereist het stellen van doelen op de korte termijn om gemotiveerd te blijven.
Hoe lang doe je erover om een nieuwe gewoonte te creëren?
Dit kan veel verschillen, maar een standaard antwoord is drie weken. Net zoals het tijd kost om een weg aan te leggen, duurt het ook even voor er in de hersenen een nieuwe ‘weg’ wordt aangelegd.
Wat zijn je beste tips voor iemand die met een nieuwe, gezonde gewoonte wil beginnen?
- Plan de verandering, net zoals je een reis plant. Als je wil beginnen met gezond eten, vind dan drie goede maaltijden die je kunt maken als ontbijt, lunch en diner.
- Gooi al het junkfood wat je thuis hebt weg, en leg overal gezonde dingen neer. Als je dit te moeilijk vindt, vraag dan een professional om hulp.
- Informeer je omgeving over de verandering die je wil maken, en creëer je eigen fanclub die jou hierin bij zal staan.
- Analyseer in welke situaties de verandering je makkelijk afgaat, en probeer meer van die situaties te creëren. Onthoud ook, voor wanneer je terugvalt in je oude patronen, dat “falen” de perfecte manier is om erachter te komen wat je de volgende keer beter kunt doen. Bouw strategieën op om je fouten niet te blijven herhalen.
- Blijf positief en geef jezelf een peptalk, elke keer als je een stap in de goede richting neemt.
We werken veel met routines, omdat wij denken dat je de beste resultaten bereikt op de lange termijn, door elke dag kleine dingen te doen. Hoe denk jij hierover?
Kleine stapjes in de goede richting nemen is een goede strategie, omdat het niet overweldigend of vervelend aanvoelt. We kunnen allemaal een reep chocolade vervangen door een wortel. Het kan alleen te veel zijn om tegelijk gezond te gaan eten, beginnen met sporten en stoppen met roken. Hierdoor krijg je een vervelend gevoel, wat de kans vergroot dat het niet gaat lukken. Probeer nooit meer dan twee dingen tegelijk te veranderen.
Dus als je wil beginnen met gezond eten, ontdoe dan eerst je kasten van alle slechte dingen, en vul ze met gezond eten. Dit zorgt er automatisch voor dat je beter gaat eten. Wanneer je eenmaal beter gaat eten, ga je de voordelen merken en is het makkelijker om de volgende keer weer een gezonde keuze te maken. Dit creëert een opwaartse spiraal zodat je gemotiveerd blijft, en na een tijdje kun je een nieuwe positieve verandering doorvoeren!
Over Katarina Gospic:
Katarina Gospic is arts, doctor en Master of Science in Fysiologie aan het Karolinska Instituut. Ze heeft 15 jaar ervaring in hersenonderzoek en neuro-economie. Dr. Gospic is een ondernemer begon in 2018 als Directeur van Neurowetenschap bij het VR/AR bedrijf Spinview Global, om te werken met e-health en prop tech. Ze heeft jaren ervaring met het geven van lezingen, zowel academisch als daarbuiten, en beheerst de kunst om moeilijke dingen begrijpelijk te maken. Ze implementeert abstract onderzoek in eenvoudige acties die gezondheid, prestaties en welzijn verbeteren. Dr. Gospic is auteur van zes boeken en een veelgeziene gast in de media.
